Bairrada

De geschiedenis
Al in de 10de eeuw, na de verdrijving van de Moren, werd er wijn geproduceerd. In het begin van de 18de eeuw werd de krachtige, donkerkleurige wijn uit de regio gebruikt om te blenden met Porto. Dat werd de regio helaas fataal. Toen de Marques van Pombal in 1756 strenge regels oplegde voor de productie van porto beval hij om alle wijnstokken in Bairrada te rooien. Eind 19de eeuw werden terug meer wijngaarden gecreëerd die veelal gebruikt werden voor de productie van mousserende wijnen.

Omdat de regio zodanig versnipperd is, hebben we wel moeten wachten tot het einde van de 20ste eeuw om een echte heropleving te zien. Maar liefst 2000 kleine eigenaars telen druiven in Bairrada. De meesten daarvan verkopen hun druiven aan één van de grote handelaars of aan de coöperatieven. Hun opbrengst is te klein om zelf wijn te maken en op de markt te brengen.
Net die situatie heeft jonge ondernemende wijnmakers zoals Filipa Pato toegelaten om druiven van oude wijngaarden te bemachtigen en zo hun eigen project te starten, zonder meteen eigenaar te zijn van de wijngaarden. Nieuwe wijnmakers trachten een huurovereenkomst te bedingen met de eigenaars. Ze bieden een prijs per kilo druiven die aanzienlijk hoger ligt dan wat de coöperatieven betalen, maar verbinden daar wel de voorwaarde aan dat de wijngaarden volgens hun principes behandeld worden. Er worden afspraken gemaakt over onder meer de snoeimethode, oogstmoment en de selectie van de druiven bij de oogst. In de meeste gevallen wordt een vermindering van de opbrengst vooropgesteld om een hogere kwaliteit te bereiken.

situering
De Bairrada lijkt wel voorgoed een niche-regio te zullen blijven. De versnippering maakt het onmogelijk om grote projecten op te zetten die met even grote budgetten de marketing kunnen verzorgen. De kleine producenten, die zich recent verenigd hebben onder de naam ‘Baga Friends’ bewijzen echter dat veel kleinschalige projecten samen ook een mooi geheel kunnen vormen.

De basis voor kwaliteit is alleszins optimaal. De Atlantische oceaan ligt op amper 20km afstand. Van de kust tot aan de Bairrada vinden we één van de zeldzame vlakke gebieden van Portugal. De wijngaarden liggen in de heuvels in aanloop naar de Serra do Caramulo (1075m hoog) en de Serra do Buçaco (547m). De koele Atlantische lucht bepaalt sterk het klimaat. De gemiddelde temperatuur in juli en augustus blijft onder 22°C. In september zakt het gemiddelde met een graad. In de warmste jaren worden wel pieken tot 40°C gehaald, maar dat is eerder uitzonderlijk. Belangrijk voor de wijnbouw zijn echter de grote verschillen tussen dag en nacht. De nachtelijke afkoeling zorgt voor een tragere, gelijkmatige rijping van de druiven.

Zand en combinaties van klei en kalk wisselen mekaar af in de bodem.
De belangrijkste blauwe druif, Baga, geeft de beste resultaten op de zwaardere klei-kalkbodems. Het is een druif met een dunne schil die gevoelig is voor rot in het vochtige Atlantische klimaat van Bairrada, maar bij een optimale rijping geeft ze fantastische wijnen. Voorheen nam ze 90% van de aanplant in de regio voor haar rekening. Vandaag is dat nog 40% en dat is een positieve evolutie. Hoe goed de wijnen op basis van Baga ook kunnen zijn, als de bodem waarop de stokken staan niet die ideale combinatie van klei en kalk bevat, levert dat zeer harde, haast ondrinkbare wijnen op.
Andere toegestane blauwe rassen zijn:
- Alfrocheiro
- Bastardo
- Castelão
- Jaen
- Touriga Nacional
- Cabernet Sauvignon, Syrah en Merlot.

Voor witte wijn wordt beroep gedaan op:
- Arinto
- Bical
- Cercial
- Cercialinho
- Fernão Pires
- Rabo de Ovelha
- Chardonnay

De uitheemse druivenrassen werden in 2003 toegevoegd aan de appellatie. Vraag is of dit een grote toegevoegde waarde biedt.

Door de afkoeling van de oceaan hebben de druiven een vrij hoge zuurgraad waardoor ze niet alleen wijnen met veel frisheid en een prima bewaarpotentieel opleveren maar ook uitermate geschikt zijn voor de productie van mousserende wijn. ‘Espumante’ neemt dan ook een belangrijke plaats in de Bairrada.